Ο Μεγάλος Ανατολικός. Το πλοίο, με το οποίο ταξίδευσε ο Ιούλιος Βερν από την Ευρώπη στην Αμερική. Το υπερωκεάνιο, το οποίο ενέπνευσε τον Ανδρέα  Εμπειρίκο να γράψει ένα πολυσέλιδο τολμηρό έργο, το οποίο  λοιδορήθηκε ως πορνογραφία από  τις πουριτανικές συντηρητικές μάζες και ταυτόχρονα αποτέλεσε το φανταστικό όχημα για να προκληθεί το σεμνότυφο αναγνωστικό ποίμνιο. Ένα μεταλλικό κουφάρι, πάνω στο οποίο ζυμώνεται και  επιπλέει το ανθρώπινο κεφάλαιο που θα αποτελέσει το έμψυχο δυναμικό που αναζωογονεί και ανατροφοδοτεί την πολυπολιτισμική αμερικανική κοινωνία. Ένα τεχνολογικό επίτευγμα της σύγχρονης ναυπηγικής ικανό να εναντιώσει τους οπισθοδρομικούς φοβικούς εκπροσώπους του λουδισμού και ταυτόχρονα να ενθουσιάσει τους σύγχρονους  προοδευτικούς οπαδούς της τεχνολογικής επανάστασης. Μια «Πλωτή Πολιτεία» καταδικασμένη να συσπειρώσει κατεργάρηδες τυχοδιώκτες και εύπορους αποικιοκράτες που απολαμβάνουν το υπερατλαντικό τους ζενίθ στον πλου για την «δικιά τους κοντινή Αμερική» – όπως μας υπενθυμιζει στιχουργικά εν έτη 1987 και  ο αγαπημένος Γιάννης Αγγελάκας παρέα με τις Τρύπες.   

Περίληψη στο Οπισθόφυλλο

          Ένα τεράστιο ατμόπλοιο, ο «Μεγάλος Ανατολικός» σαλπάρει απ’ την Αγγλία με προορισμό την Αμερική. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι στη διάρκεια του περασμένου αιώνα, όταν η επιστήμη δεν είχε ακόμη κατασκευάσει τα σύγχρονα υπερωκεάνια, το πέρασμα του Ατλαντικού ήταν πάντα μια περιπέτεια. Κι όταν μαζί με τα στοιχεία της φύσης παίζουν το ρόλο τους και οι άνθρωποι, κάθε είδους άνθρωποι, τότε η περιπέτεια γίνεται πολύ πιο επικίνδυνη και πολύ πιο γοητευτική.

          Ένα ακόμη βιβλίο γραμμένο από τον μεγαλύτερο δημιουργό περιπετειών, τον Ιούλιο Βερν. 

Κριτική

                Ως ένας από τους κορυφαίους κλασικούς και σημαντικότερους εκπροσώπους της νεανικής λογοτεχνίας επιστημονικής φαντασίας θεωρείται σήμερα ο Ιούλιος Βερν.  Μολονότι σήμερα τα υπερωκεάνια ταξίδια  θεωρούνται μια ρεαλιστική πραγματικότητα και διενεργούνται απρόσκοπτα χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα με την συνδρομή των επιστημών της ναυσιπλοΐας και της μετεωρολογίας, μια σοβαρή πρόκληση του 19^ου αιώνα  είναι η ολοκλήρωση ενός υπερπόντιου ταξιδιού με ατμήλατο πλοίο. 

          Η δημοφιλής ιστορία με τον Τιτανικό, το μεγαλύτερο πλοίο όλων των εποχών, του οποίου η κατάληξη δεν ήταν ευτυχής και αποτέλεσε εφαλτήριο επιστημονικής έρευνας και κινηματογραφικής μυθοπλασίας χρόνια μετά την βύθιση του, συνεισφέρει ώστε ο υποψιασμένος αναγνώστης να οικοδομήσει και να πλάσει με μεγαλύτερη ευκολία και άνεση την ιστορία που μας περιγράφει ο γάλλος μυθιστοριογράφος.

Η  «Πλωτή Πολιτεία» είναι ένα έργο που διαδραματίζεται στο δεύτερο μισό του 19^ου αιώνα και διασώζει με παραστατικό και ανάγλυφο τρόπο την αναπροσαρμογή της ιστιοφόρου ναυτιλίας σε ατμήλατης, ωστόσο αξίζει να σημειωθεί ότι συνιστά το ίδιο το έργο μια πλατφόρμα πάνω στην οποία ένα πλήθος διαφορετικών χαρακτήρων με τις δικές τους αξίες, κουλτούρες, χώρους εθνικής και κοινωνικής προέλευσης  και κουβαλώντας τον προσωπικό τους κώδικα τιμής  αλληλεπιδρούν και συναλλάσσονται διαμορφώνοντας και διαπλάθοντας ένα νέο μίγμα ανθρώπων που μοιράζονται κοινές εμπειρίες, πεποιθήσεις και ενδεχομένως και τις ίδιες προσωπικές επιλογές.  

Η «Πλωτή Πολιτεία» μοιάζει σαν να ήταν προάγγελος επιστημονικής έρευνας  και να αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για ένα κοινωνικό πείραμα που διενεργήθηκε έναν αιώνα αργότερα από τον μεξικανό ανθρωπολόγο Santiago Genoves. Το συγκεκριμένο πείραμα ονομάστηκε το «πρότζεκτ της ειρήνης» και η πλωτή σχεδία τους που ονομαζόταν Acali  είχε μετονομαστεί από τους δημοσιογράφους της εποχής και ως «σχεδία του σεξ». Ο Genoves διερευνούσε τις πτυχές και τις σχέσεις της βίας και της σεξουαλικής  επιθυμίας στην ανθρώπινη φύση. Αξίζει να υπογραμμιστεί ότι κεντρική θέση της αφήγησης στην Πλωτή Πολιτεία του Βερν διαδραματίζει ο απεγνωσμένος έρωτας του Φαμπιάν Μακ Έλβιν για την Έλεν Χότζις και ο ανταγωνισμός του με τον νόμιμο σύζυγο της τον Χάρι Ντρέικ. Ο Φαμπιάν Μακ Έλβιν και ο Χάρι Ντρέικ  καταλήγουν σε μονομαχία πάνω στο κατάστρωμα του πλοίου για τα μάτια της Έλεν Χότζις. Η βία και ο έρωτας στον Μεγάλο Ανατολικό δεσπόζουν εξέχουσα θέση όπως αντίστοιχα συμβαίνει και με το «πρότζεκτ της ειρήνης» .

Η «Πλωτή Πολιτεία» διακρίνεται νοερά σε δύο μέρη. Το πρώτο μέρος αφορά το ταξίδι από την Ευρώπη στην Αμερική. Το δεύτερο μέρος αφορά την ξενάγηση και την περιήγηση του αφηγητή στους καταρράκτες του Νιαγάρα με φόντο την συμπτωματική συνάντηση του με τον Φαμπιάν και της Έλεν στο  τουριστικό αυτό αξιοθέατο γνήσιας νατουραλιστικής έμπνευσης και ομορφιάς.

          Συμπερασματικά, το βιβλίο αυτό προτείνεται για τους νεαρούς αναγνώστες που τους ενδιαφέρει να δραπετεύσουν από την πεζή καθημερινότητα τους ανοίγοντας το παράθυρο του κοσμοπολιτισμού και της περιπέτειας. Η δράση στο βιβλίο αυτό μοιάζει να είναι σχετικά αργή, ωστόσο ο Ιούλιος Βερν είναι  ένας διαχρονικός συγγραφέας που συγκινεί τα παιδιά διότι  βρίσκουν καταφύγιο στα βιβλία του για να ζήσουν αστρικά και υπερπόντια ταξίδια  διαβάζοντας τα μέσα στα διαμερίσματα τους.