MAT. Χούλιγκανς. Παράνομα στοιχήματα. Στημένα παιχνίδια. Αθλητικοί σύνδεσμοι επανδρωμένοι με οπαδούς που συναλλάσσονται για ωφελήματα με το αζημίωτο. Αθλητές που χρηματίζονται. Προπονητές που εκβιάζονται. Βαθμοί που χαρίζονται. Πάθη που διεγείρονται. Αθλητικοί παράγοντες που κινούν εν κρυπτώ τα νήματα για την προώθηση και εξυπηρέτηση συγκεκριμένων συμφερόντων. Αχαλίνωτη βία στις κερκίδες. Υβριστικά συνθήματα προορισμένα να εξαγριώσουν τους αθλητές και να δυναμιτίσουν την ένταση μεταξύ των αντίπαλων αθλητικών ομάδων. Συνθήματα που προσβάλλουν τα ήθη και πληγώνουν την συλλογική ταυτότητα των φιλάθλων. Καπνογόνα. Φωτοβολίδες. Εμπορευματοποίηση και αποκτήνωση. Εκδοτικά συγκροτήματα προορισμένα να χειραγωγούν τον φίλαθλο κόσμο, να ετεροκατευθύνουν το κοινό τους και να εξοφλούν τα γραμμάτια υποστήριξης της κατεστημένης πολιτικής και οικονομικής ελίτ. Δημοσιογράφοι που διαμορφώνουν και διαπλάθουν την κοινή γνώμη και εν προκειμένω στρατολογούν φιλάθλους μετατρέποντας τους σε άμορφες και απρόσωπες μάζες που λειτουργούν ως άτυπες ομάδες πίεσης. Αθλητές χωρίς παιδεία. Δημοσιογράφοι δίχως δεοντολογία. Διαιτητές δίχως ελευθερία. Ένα σκοτεινό πηγάδι απελπισίας και φτώχειας, από το οποίο όλοι στραγγαλίζονται και κανένας δεν μοιάζει αρκετά πρόθυμος να επιδείξει το ηθικό του εκτόπισμα. Όλοι εξαργυρώνουν την σιωπή τους ανεξαρτήτως τιμής. Πατάνε τέρμα το γκάζι στην αλλοτρίωση και την ηθική διολίσθηση αλλά «πριν από το τέρμα» κάτι φαίνεται να αλλάζει και να ξεπροβάλλει η ελπίδα μέσα από το τούνελ . Ένα εφηβικό βιβλίο που αν και γράφτηκε σχεδόν πριν από 35 χρόνια αν είχε διαβαστεί από εκείνους τους εφήβους που το είχαν περισσότερο ανάγκη, σήμερα δεν θα μονοπωλούσαν την ειδησεογραφία οι δυσάρεστες ειδήσεις εκείνες που κάνουν τον πραγματικά φίλαθλο κόσμο να δυσαρεστείται, να θλίβεται και να πενθεί.
Περίληψη από το Οπισθόφυλλο
Στη φτωχογειτονιά μεγαλώνουν τρεις φίλοι. Αυτοί, η μπάλα τους και τα όνειρα τους για «κοινωνική άνοδο».
Πόσους συμβιβασμούς, πόσες υποχωρήσεις πρέπει να κάνουν γι’ αυτή την άνοδο; Τι αντίτιμο πρέπει να δώσουν στα κυκλώματα;
Ακριβώς πριν από το τέρμα όμως…
Ένα συναρπαστικό εφηβικό μυθιστόρημα που αγγίζει τα προβλήματα, τη μοναξιά του σύγχρονου νέου και τον συνοδεύει στις έντονες αναζητήσεις του.
Κριτική
Μια συγγραφέας τιμημένη από τον Κύκλο Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου, τη Γυναικεία Λογοτεχνική Συντροφιά, τον Δήμο Αθηναίων, το Πανεπιστήμιο της Πάντοβα, την Ακαδημία Αθηνών και υποψήφια για το διεθνές βραβείο Άντερσεν, η Γαλάτεια Γρηγοριάδου – Σουρέλη, γράφει εν έτι 1987 ένα εφηβικό μυθιστόρημα το οποίο έμελε να είναι προφητικό για το δυσοίωνο μέλλον και την πορεία του ελληνικού ποδοσφαίρου. Μολονότι η ιστορία του μυθιστορήματος εξελίσσεται στα τέλη της δεκαετίας του 1970 με αρχές της δεκαετίας του 1980 η ιστορία μοιάζει να είναι τραγικά επίκαιρη. Ας θυμηθούμε την πρόσφατη και εν ψυχρώ δολοφονία του Άλκη Καμπανού στη Θεσσαλονίκη που λόγω της αγάπης του για την ομάδα του Άρη έχασε την ζωή του σε ηλικία μόλις 19 ετών πριν από λίγες μέρες. Με φόντο την θλιβερή επικαιρότητα αναλογίζεται κανείς ότι ενδεχομένως οι νεαροί θύτες του συγκεκριμένου συμβάντος εάν είχαν την ευκαιρία να έρθουν σε επαφή με την λογοτεχνία και με την μελέτη παρεμφερών μυθιστορημάτων με το εξεταζόμενο της Γρηγοριάδου ( βλέπε για παράδειγμα «την Φανέλα με το Νούμερο Εννέα» του Μένη Κουμανταρέα και το «Αρχίζει το Ματς» της Αγγελικής Βαρελά) θα μπορούσαν ενδεχομένως να είχαν αποφύγει να ακολουθήσουν το σκοτεινό μονοπάτι της τυφλής οπαδικής βίας. Ας μην λησμονούμε και το γεγονός ότι υπάρχουν σοβαρές καταγγελίες και για την επονομαζόμενη «Παράγκα» του ελληνικού ποδοσφαίρου.
Πρωταγωνιστές του βιβλίου «Πριν από το τέρμα» είναι τρεις παιδικοί φίλοι: Ο Γιάννης που είναι ένας ανερχόμενος και πολλά υποσχόμενος ποδοσφαιρικός αστέρας, ο Λευτέρης που είναι ένας δημοσιογράφος και αθλητικογράφος που αναδύεται γρήγορα σε υπεύθυνο αθλητικού τμήματος μιας εφημερίδας ευρείας κυκλοφορίας και ο Γιώργος που εργάζεται και έχει αναλάβει την εκπροσώπηση, την οργάνωση και τη δράση ενός μεγάλου αθλητικού συνδέσμου. Σύντομα οι τρεις φίλοι συμβιβάζονται με τα όνειρα τους και προδίδουν τις αρχές και τις αξίες τους. Ωστόσο, τι θα επιλέξουν οι πρωταγωνιστές του μυθιστορήματος εντέλει να υπερασπιστούν; Την φιλία τους ή τις ματαιόδοξες απαιτήσεις τους;
Μια ιστορία για το ευ αγωνίζεσθαι και μια αφήγηση που εξαίρει τον αθλητισμό και το φίλαθλο πνεύμα. Μολονότι το βιβλίο αυτό μοιάζει να προδιαγράφει την αρνητική τροχιά που διαγράφει ο ελληνικός αθλητισμός σήμερα, ωστόσο οι ιδέες της Γαλατείας Γρηγοριάδου φαντάζουν να είναι ιδεαλιστικές προβάλλοντας τα ιδεώδη μιας άλλης εποχής και έρχονται σε σύγκρουση με τον γυμνό απτό ρεαλισμό. Δεδομένου ότι η αναβίωση του κορυφαίου παγκόσμιου αθλητικού γεγονότος, οι Ολυμπιακοί Αγώνες, πραγματοποιήθηκε από τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή το 1896 με κεντρικό σύνθημα «Πιο Γρήγορα – Πιο Ψηλά – Πιο Δυνατά» και την εμπορευματοποίηση αυτών μέσω των χορηγιών και την προβολή διαφημίσεων σε αγωνιζόμενους που είχαν ως αποκλειστικό σκοπό την επίτευξη μιας ακόμη περισσότερο «ακραίας απάνθρωπης» επίδοσης συνειδητοποιούμε ότι η «υγεία» στον αθλητισμό αποτελεί μια κοινοτοπία δεδομένου ότι η ενδημικός αθλητισμός συνιστά ένα γρανάζι μιας παγκόσμιας (αντι)αθλητικής νοσηρότητας.
Η οπαδική βία και ο χουλιγκανισμός είναι ένα κοινωνικό φαινόμενο που τροφοδοτείται από τα αθλητικά σωματεία και από τα Μ.Μ.Ε. που λειτουργούν ως ιδεολογικοί βραχίονες καταστολής. Η αγνή αγάπη του κόσμου για την τοπική τους ομάδα είναι χωρίς αντίκρισμα εφόσον η πορεία της είναι προϊόν συναλλαγής. Πριν κάποιες δεκαετίες η Θάτσερ στη Μεγάλη Βρετανία κατάφερε να καταστείλει την οπαδική βία. Πριν 30 χρόνια η Γαλάτεια Γρηγοριάδου – Σουρέλη καταπιάνεται με ένα ζήτημα που μέχρι σήμερα η Πολιτεία στάθηκε τουλάχιστον αναποτελεσματική στην επίλυση του.
Το βιβλίο «Πριν το Τέλος» είναι ένα εφηβικό μυθιστόρημα που θα έπρεπε να υπάρχει σε κάθε σχολική βιβλιοθήκη και να διδάσκεται στα πλαίσια της Αθλητικής Αγωγής και Εκπαίδευσης. Ωστόσο, ο οπαδισμός αποτελεί την εβδομαδιαία βαλβίδα εκτόνωσης και αποσυμπίεσης της σωρευμένης έντασης και οργής δεκάδων νέων οι οποίοι έχουν απελπιστεί από την ανεργία και την απουσία προοπτικής και ενδεχομένως ο επαγγελματικός αθλητισμός να χρησιμοποιείται από τις ελίτ ατύπως ως ένα άρμα για την πολιτική και οικονομική χειραγώγηση και εξόντωση τους. Το «πριν από το τέρμα» ξεγυμνώνει το βρώμικο ποδοσφαιρικό κύκλωμα και θα μπορούσε να αποτελέσει προϊόν «συνταγογραφημένης λογοτεχνίας» σε υπόδικους που επιλαμβάνεται ο αθλητικός – και όχι μόνο – εισαγγελέας
Scattered Pages 