Ένα κλασικό παιδικό βιβλίο, το οποίο έχει μεταφερθεί και προβάλλεται ως ψυχαγωγική τηλεοπτική σειρά μέσα από την διαδικτυακή πλατφόρμα – ertflix.gr –  της ελληνικής δημόσιας κρατικής τηλεόρασης. Αν ενδιαφέρεσαι να έρθεις σε επαφή με ένα λογοτεχνικό έργο, το οποίο σήμερα θα μπορούσε να θεωρηθεί ως πατριαρχικό, σεξιστικό, ρατσιστικό και ακατάλληλο για παιδιά που μεγαλώνουν στο δυτικό κόσμο, τότε «το Μικρό Σπίτι στο Λιβάδι» εμπεριέχει όλα τα κλισέ, τα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις που μαστίζουν και προσπαθούν να αποτινάξουν από το σώμα τους οι σύγχρονες κοινωνίες. Ο φόβος, η τιμωρία και η απειλή χρήσης βίας ως εργαλεία για την ορθή διαπαιδαγώγηση των παιδιών συνιστούν σήμερα ανεδαφικές, παρωχημένες και αναχρονιστικές πρακτικές στο πεδίο των Επιστημών της Αγωγής. Μολονότι η επαφή με την φύση οξύνει στα παιδιά την καλλιέργεια της νατουραλιστικής τους νοημοσύνης, ωστόσο, το στυλ μάθησης που υιοθετούν οι άρρενες γονείς και οι ενήλικες υποχρεώσεις με τις οποίες επωμίζονται τα παιδιά της ιστορίας  είναι τέτοιες που μοιάζει να μην αφήνουν το περιθώριο στα ίδια τα  παιδιά  να βιώσουν και να ζήσουν την παιδική τους ηλικία. Ο βιοπορισμός των οικογενειών πιέζει την ενηλικίωση των παιδιών να πραγματοποιηθεί σε όλο και νεαρότερες ηλικίες καταδεικνύοντας το πρόβλημα της προστασίας της παιδικής ηλικίας και υπογραμμίζοντας την παιδική εργασία ως την μόνη διέξοδο για την προστασία του οικογενειακού εισοδήματος.  

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΑΠΟ ΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ

Τα βιβλία της σειράς το «Μικρό Σπίτι στο Λιβάδι» περιγράφουν τη ζωή της Laura Ingalls Wilder.

H Laura γεννήθηκε το 1867, μέσα σε μια μικρή καλύβα, κοντά στο μεγάλο δάσος του Ουισκόνσιν.

Κατόπιν, χρόνο με το χρόνο, μέσα σε σκεπαστή άμαξα, ταξίδεψε με την οικογένεια της στο Κάνσας, στη Μινεζότα και, τέλος, στην περιοχή της Ντακότα όπου συνάντησε και παντρεύτηκε τον Αλμάντζο Ουάιλντερ.

Τα χρόνια εκείνα, οι στερήσεις ήταν πολλές κι η δουλειά σκληρή. Οι σοδειές καταστρέφονταν από καταιγίδες και ακρίδες. Ωστόσο, υπήρχαν κι οι ευτυχισμένες στιγμές της χαράς και της αγάπης. Βόλτες και μικρά ταξιδάκια με το έλκηθρο, κοινωνικές επαφές και διάφορες μικρογιορτές.

Μέσα απ’ τους τίτλους της σειράς, η οικογένεια Ingalls παρουσιάζεται μπροστά μας ολοζώντανη, προσφέροντας το καλύτερο πνεύμα της εποχής των Αμερικανών πιονέρων.  

ΚΡΙΤΙΚΗ  

            Μια παιδική ιστορία όπου η κατανομή των ρόλων είναι διακριτή και σαφής. Ο πατέρας είναι ο θηρευτής του οίκου και είναι ταυτισμένη η δράση του με το «έξω» ενώ η μητέρα ασχολείται με τις εργασίες του σπιτιού και η δράση της συμπίπτει με το «μέσα». Η κατανομή και ο επιμερισμός των εργασιών υποδεικνύει και την διάκριση τους με κεντρικό άξονα το φύλο. Οι βαριές, επικίνδυνες και δύσκολες εργασίες γίνονται από τον πατέρα του σπιτιού, ενώ οι εργασίες που σχετίζονται με την φροντίδα, την μέριμνα και την επιμέλεια  των παιδιών και του σπιτιού πραγματοποιούνται από την μητέρα. Το βιβλίο αυτό υιοθετεί και ενσωματώνει μια βουβή κοινωνική σύμβαση, σύμφωνα με την οποία οι γυναίκες έχουν έμφυτα ανεπτυγμένο σε μεγαλύτερο βαθμό την δυνατότητα της φροντίδας και της προστασίας των παιδιών τους σε σχέση με τους άντρες, οι οποίοι αποτελούν τον ομφάλιο λώρο με την σύνδεση της οικογένειας με τον έξω κόσμο.

          Η ευλαβική τήρηση της  θρησκευτικής παράδοσης  και η πίστη στην χριστιανική ηθική συνιστά ένα επιπλέον στοιχείο που διατρέχει ολόκληρο το βιβλίο της Laura Ingalls Wilder . Δεδομένης της αναφοράς που γίνεται στην οπλοφορία και οπλοχρησία από την μεριά του πατέρα, της προσήλωσης των πρωταγωνιστών στην χριστιανική πίστη και τέλος, στην περιχαράκωση και την ανάδειξη της ιστορίας με κεντρικό άξονα μια πυρηνική οικογένεια, τότε συμπεραίνουμε ότι το αφηγηματικό μοτίβο είναι αρκετά συντηρητικό. Αν προστεθεί στα παραπάνω δεδομένα ορισμένες αναφορές σε σχέση με την θέση και την μεταχείριση των Αφροαμερικανών και την αλαζονική και υπεροπτική τους αντιμετώπιση από τους πρωταγωνιστές του βιβλίου τότε διαπιστώνουμε ότι το Μικρό Σπίτι στο Λιβάδι διαθέτει αρκετές ρατσιστικές αναφορές.

          Οι αφηγήσεις ορισμένων βίαιων σκηνών σε σχέση με την επεξεργασία του κρέατος και με την διαχείριση και την αποθεματοποίηση των τροφίμων με γνώμονα  την αποδοτικότερη κι αποτελεσματικότερη οικιακή οικονομία είναι αρκετά αναλυτικές και δεν εξυπηρετούν στην αισθητική απόλαυση του αναγνώστη. Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί ότι η γλώσσα είναι αρκετά δωρική και λιτή και μπορεί να γίνει το κείμενο κατανοητό ακόμη και σε αρκετά νεαρότερες ηλικίες.

          Το Μικρό Σπίτι στο Λιβάδι (Α Βιβλίο: Η ζωή στο μεγάλο δάσος)  είναι ένα νεανικό ανάγνωσμα  που σήμερα ίσως να είναι περισσότερο πρόσφορο να   διαβαστεί και να μελετηθεί από τους νεαρούς αναγνώστες περισσότερο ως μια άσκηση ανίχνευσης και εντοπισμού προκατασκευασμένων αντιλήψεων και υπεραπλουστευμένων θέσεων.  Ένα βιβλίο παρωχημένο και ξεπερασμένο από την εποχή του. Ενδεχομένως να μπορεί να διαβαστεί, προκειμένου να λειτουργήσει ως μια ανθρωπολογική μελέτη για την δομή και την μορφή της οικογένειας στην Αμερική.  Ένα βιβλίο που δεν είναι προορισμένο να ωφελήσει κανένα παιδί η νέο του σήμερα και για τον λόγο αυτό δεν συστήνεται να διαβαστεί.