Αν ενδιαφέρεσαι να διαβείς το μονοπάτι της κλασικής σκοτεινής λογοτεχνίας συντροφιά με έναν από τους βασικούς εκφραστές της αγγλικής γλώσσας και φιλολογίας, τότε ο Oscar Wilde, μέσα από το συγκεκριμένο βιβλίο δίνει στον αναγνώστη ένα δείγμα της εργογραφίας του, προκειμένου να το διασχίσει κανείς με έναν ανεπίληπτο – από το ευρύ κοινό – αναγνωστικό χάρτη διαχρονικής αξίας. Μολονότι πρεσβεύουμε την φιλαναγνωσία και πιστεύουμε στην θετική συνεισφορά των βιβλίων στην κοινωνική πρόοδο, δεν διαθέτουμε δυστυχώς τις αναγκαίες και απαραίτητες γνώσεις πίσω από την θεωρία, την αισθητική και την κοινωνιολογία της λογοτεχνίας, έτσι ώστε να μπορούμε να αρθρώσουμε έναν επαρκώς και επιστημονικά τεκμηριωμένο από φιλολογική άποψη λόγο γύρω από το έργο του Oscar Wilde.  Ωστόσο, θα επιδιώξουμε να  αποτυπώσουμε την προσωπική μας άποψη αποκηρύσσοντας οποιαδήποτε σκέψη αυτολογοκρισίας και απόπειρα ευθυγράμμισης με την κυρίαρχη αντίληψη για την απήχηση και επίδραση του έργου του στο αναγνωστικό  κοινό.  Τέλος, αν αναρωτιέσαι γιατί ο Χαλαζίας διερωτάται για «το Φάντασμα των Canterville», τότε σωστά ενδεχομένως συμπεραίνεις ότι το άρωμα του βιβλίου του Oscar Wilde δεν κατάφερε να ερεθίσει τις νευρικές απολήξεις των οσφρητικών μηνυμάτων του εγκεφάλου του, αν και η προσωπική και μοναδική εμπειρία της ανάγνωσης αυτού του βιβλίου δεν είναι ικανή συνθήκη για να αμφισβητηθεί η αξία και το έργο του κλασικού αυτού βρετανού συγγραφέα.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΑΠΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ

…Για μια στιγμή το φάντασμα των Canterville στάθηκε εντελώς ασάλευτο από την πολύ φυσική του κατάσταση. Έπειτα πετώντας απότομα το μπουκάλι στο καλογυαλισμένο πάτωμα εξαφανίστηκε τρέχοντας στο διάδρομο, βγάζοντας υπόκωφα βογκητά και εκπέμποντας ένα φρικιαστικό πράσινο φως. Ακριβώς τη στιγμή, ωστόσο, που έφτανε στην κορφή της μεγάλης σκάλας, μια πόρτα άνοιξε απότομα, δυό μικρές μορφές με άσπρες νυχτικιές έκαναν την εμφάνιση τους κι ένα μεγάλο μαξιλάρι πέρασε δίπλα από το κεφάλι του! Ήταν εμφανές ότι δεν είχε καιρό για χάσιμο, υιοθέτησε λοιπόν βιαστικά την Τέταρτη Διάσταση του Χώρου σαν τρόπο διαφυγής και εξαφανίστηκε μέσα από τη μπουαζερί και το σπίτι βυθίστηκε πάλι στη σιωπή.

Φτάνοντας σ’ ένα μικρό μυστικό δωμάτιο στην αριστερή πτέρυγα, έγειρε πάνω σε μια φεγγαραχτίδα για να ξαναβρεί την ανάσα του και άρχισε να προσπαθεί να καταλάβει τη θέση του. Ποτέ, σε μια λαμπρή και αδιάκοπη καριέρα τριακοσίων ετών, δεν είχε υποστεί τέτοια χοντρή προσβολή… 

Κριτική

  Μια συλλογή διηγημάτων του Oscar Wilde  από τις εκδόσεις Γράμματα με χρονολογία έκδοσης στην Ελλάδα το 1982 και ημερομηνία έκδοσης του πρωτοτύπου το 1887, το οποίο αποτελείται από τις ιστορίες:

• «Το Φάντασμα των Canterville. Ένα Υλο-Ιδεαλιστικό Ρομάντσο»
• Το Έγκλημα του Λόρδου Άρθουρ Σαβίλ. Μια Μελέτη του Καθήκοντος»
• «Ο Εκατομμυριούχος Υπόδειγμα. Μια Έκφραση Θαυμασμού» και το
•  «Σφίγγα δίχως Μυστικό. Ένα Σκίτσο»

Όλα τα διηγήματα διαδραματίζονται στην Αγγλία και αντανακλούν τους  αριστοκρατικούς τρόπους, με τους οποίους είναι διανθισμένη η αποικιοκρατική παράδοση της  Μεγάλης Βρετανίας.  Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί ότι τα διηγήματα αυτά χαρακτηρίζονται και από έναν υπολανθάνοντα σαρκασμό με έντονα τα στοιχεία της ειρωνείας καθώς επίσης και από ένα ιδιότυπο black humour.  Σε πολλές περιπτώσεις θα μπορούσε να διατυπωθεί η άποψη ότι πρόκειται για διηγήματα με έντονα τα κωμικά τους στοιχεία, τα οποία προσωπικά θεωρώ ότι σήμερα θεωρούνται παρωχημένα και ξεπερασμένα από την εποχή τους, επειδή η συντριπτική βάση των αναγνωστικών μαζών είναι εξοικειωμένη με τον κινηματογράφο και πολλοί αναγνώστες έχουν παρακολουθήσει ταινίες με θεματική την μαγεία με αποτέλεσμα να είναι τα φαντάσματα ως πλάσματα εξ’ορισμού απομυθοποιημένα και οι αναγνώστες πλέον υποψιασμένοι.  

Ο λόγος είναι αρκετά άμεσος χωρίς να παρουσιάζει υπερβολές και να είναι εμπλουτισμένος  με σύνθετα γλωσσικά σχήματα. Από την άλλη ο  Oscar Wilde αποφεύγει να γίνει υπερφίαλος και φλύαρος ενώ η ίδια η έκταση των διηγημάτων του αποδεικνύει ότι σέβεται τον χρόνο των αναγνωστών του. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα δύο πρώτα διηγήματα της συλλογής κατέχουν και την μεγαλύτερη έκταση σελίδων του βιβλίου ενώ τα δύο τελευταία μοιάζουν να είναι  περισσότερο συμπυκνωμένα.

Εν κατακλείδι,  «το Φάντασμα των Canterville» είναι μια συλλογή διηγημάτων, η οποία δυστυχώς δεν θεωρώ ότι είναι αξιομνημόνευτο το υλικό της. Είτε ενδεχομένως στο πρωτότυπο κείμενο να είναι πιο ζωηρός ο λόγος που δεν κατάφερε ίσως η μετάφραση αυτή στα Ελληνικά με επιτυχία να αποδώσει, είτε από την άλλη το χάσμα που υπάρχει μεταξύ του αγγλοσαξωνικού και του μεσογειακού χιούμορ να μην επιτρέπει στον αναγνώστη να αντιληφθεί και να κατανοήσει τις ιστορίες, των οποίων η υπόθεση εδράζεται στις παραδόσεις της Μεγάλης Βρετανίας. Μια ενδεδειγμένη πρόταση  ωστόσο μπορεί να αποτελέσει το βιβλίο αυτό σε περίπτωση που θέλετε να αφαιμάξετε τον ελεύθερο χρόνο σας και δεν έχετε άλλη επιλογή από το να διαβάσετε τις ιστορίες αυτές του  Oscar Wilde. Διαβάστε το απλά ως ένα κανάλι απόδρασης από την πραγματικότητα χωρίς όμως ιδιαίτερες απαιτήσεις.