Προς Θεού μην αγγίξετε και μην διαβάσετε για κανέναν λόγο αυτό το βιβλίο αν είστε πολέμιος της εγκωμολογίας και της τυπικής εορταστικής απονομής επαίνων και βραβείων σε καλλιτεχνικά έργα! Η απονομή του Α’ Βραβείου Παιδικής Λογοτεχνίας το 1994 για την «Νινέτ» θα σας «τυφλώσει» με αποτέλεσμα να νιώθετε ανήμπορος στην εξέταση του έργου αυτού της Ζωρζ Σαρή και να καθίσταται αδύνατον να σταθείτε αδέσμευτοι επιρροής από τα λιβανιστήρια και τις δοξολογίες των θεσμικών καλλιτεχνικών οργάνων .
Προς Θεού μην αγγίξετε και μην δοκιμάσετε να διαβάσετε για κανέναν λόγο αυτό το βιβλίο εάν επιπλέον απορρίπτετε την αξία των μηχανισμών του τυπικού σχολικού συστήματος, της σχολικής γνώσης και του περιεχομένου των Αναλυτικών Προγραμμάτων Σπουδών σε συνάρτηση με τα σχολικά εγχειρίδια. Η ύπαρξη σχετικού αποσπάσματος της «Νινέτ» στους μαθητές της Α Γυμνασίου στα πλαίσια της εκπαιδευτικής διαδικασίας και της διδασκαλίας του μαθήματος των Νέων Ελληνικών θα σας αποθαρρύνει στο να εκτιμήσετε την αληθινή λογοτεχνική αξία του έργου αυτού με αποτέλεσμα να κυριευθείτε από ένα διάχυτο αίσθημα δυσπιστίας και αμφιβολίας.
Προς Θεού μην αγγίξετε και μην τολμήσετε να διαβάσετε για κανέναν λόγο αυτό το βιβλίο εάν εξακολουθεί να διαδραματίζεται μέχρι και την στιγμή που το συλλογίζεστε ο πόλεμος στην Ουκρανία. Οι ιστορικές αναφορές και πληροφορίες που παρέχονται αφειδώς από την συγγραφέα σε μια εντελώς διαφορετική ιστορική περίοδο από την σημερινή ενδεχομένως να κλυδωνίσουν την οπτική σας και την τοποθέτηση σας για τα πράγματα σε σχέση με την σημερινή «ορθή πλευρά της ιστορίας».
ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΑΠΟ ΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ
Μήπως ο καθένας μας δε θα ήθελε να ζήσει στην Κωνσταντινούπολη, στην Οδησσό, στην Αθήνα, στο Παρίσι ή στο Σαιν Λουί της Σενεγάλης;
Ποιος δε θα ζήλευε τη Νινέτ, που έζησε σε τόσα μέρη; Η Νινέτ, κορίτσι ατίθασο και γεμάτο ερωτήματα, μοιάζει να έχει «σηκώσει μπαϊράκι» από τη στιγμή σχεδόν που γεννήθηκε. Τι ψάχνει να βρει στις πόλεις και στις χώρες όπου έζησε;
Τι είναι εκείνο που κάνει τις αδερφές της να τη θαυμάζουν, τις θείες της ν’ απορούν, τους φίλους της να στέκουν αμήχανοι μπροστά της; Το μυστικό της Νινέτ θα μας αποκαλυφθεί άραγε;
ΚΡΙΤΙΚΗ
Πρωταγωνίστρια του λογοτεχνικού αυτού έργου της Ζωρζ Σαρή – όπως εξάλλου δηλώνει και ο ίδιος ο τίτλος του – είναι η Νινέτ. Αξίζει να σημειώσουμε ότι το βιβλίο αυτό ανήκει σε μεγάλο βαθμό στους κόλπους της μυθιστορηματικής βιογραφίας καθώς κεντρικό πρόσωπο αναφοράς είναι η μεγαλύτερη αδερφή της Ζωρζ Σαρή, το μεγαλύτερο παιδί της οικογένειας Σαριβαξεβάνη, η Νινέτ. Η «Νινέτ» χωρίζεται σε πέντε ενότητες σε σχέση με την πόλη όπου εκτυλίσσεται η υπόθεση της ιστορίας της χωρίς ωστόσο η αφήγηση να χάνει την γραμμικότητα της. Έτσι βλέπουμε ότι οι χωρικές ενότητες του έργου είναι οι ακόλουθες: Οδησσός, Αθήνα, Παρίσι, Σαιν Λουί και – ξανά – Αθήνα. Ωστόσο, η ιστορία ξεκινά από την Κωνσταντινούπολη, όπου και είναι η πόλη όπου γεννιέται η Νινέτ. Αξίζει να αναφερθεί ότι στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου υπάρχουν και ασπρόμαυρες φωτογραφίες των χαρακτήρων και των διάφορων τοποθεσιών που επισκέφτηκαν οι πρωταγωνιστές της ιστορίας
Ο γραπτός λόγος της Ζωρζ Σαρή είναι μεστός από ιδιωματισμούς και πλούσιος σε γλωσσικά σχήματα. Ο αναγνώστης αντιλαμβάνεται ότι η συγγραφέας έχει επεξεργαστεί σε βάθος τους χαρακτήρες του έργου της και η αφήγηση της αντανακλά μια μυθιστοριογράφο υψηλού επιπέδου σπάνιος φορέας μιας ανώτερης μόρφωσης και παιδείας. Οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι μολονότι έχουμε διαβάσει αρκετά ελληνικά βιβλία παιδικής και εφηβικής λογοτεχνίας δυσκολευόμαστε σημαντικά να βρούμε εφάμιλλους συγγραφείς σήμερα όπως της Ζωρζ Σαρή ή της Άλκης Ζέη.
Οι εθνοτικές συγκρούσεις και ο ρατσισμός μολονότι συνιστούν μια από τις βασικές θεματικές του βιβλίου, ωστόσο η «Νινέτ» εμπεριέχει και αρκετές προκαταλήψεις και έμφυλα στερεότυπα. Είναι θλιβερό διότι φαίνεται ότι και η νέα γενιά αναπαράγει και κυοφορεί στην επόμενη γενιά την ανωτερότητα της φύσης του άντρα έναντι της γυναίκας έστω και υπήρρητα. Ωστόσο , από την άλλη ας αναλογιστούμε και το ιστορικό πλαίσιο της εποχής και ας μην λησμονούμε ότι το έργο εκδόθηκε πρώτη φορά στα ελληνικά γράμματα το 1993.
Το βιβλίο αυτό αποτελεί εν ολίγοις ένα νοερό ταξίδι και μια ιστορική αναφορά στον εκτοπισμό και τον ξεριζωμό των προσφύγων ανεξαρτήτων τόπου προέλευσης. Συγκεκριμένα στην Νινέτ γίνεται αναφορά στην Μικρασιατική Καταστροφή και τις εκκαθαρίσεις των Νεότουρκων, στον εκτοπισμό των ελλήνων από την Οδησσό της Ουκρανίας λόγω της ανόδου του σταλινισμού και στον αντισημιτισμό που αναπτύχθηκε σε κάποιες χώρες της Ευρώπης μετά της άνοδο του φασισμού. Η μετανάστευση εμπεριέχει και την έννοια της οικονομικής μετανάστευσης και αποτελεί έναν πρόσθετο λόγο που επέλεξε η μητέρα της Νινέτ να εγκαταλείψει την χώρα της και να εγκατασταθεί με τον πατέρα της στην Αθήνα. Η ιστορία της Νινέτ συντροφεύει τον αναγνώστη καθώς επισκέπτεται η ηρωίδα τα διάφορα μέρη και το βιβλίο τελειώνει με μια γλυκόπικρη γεύση ζαχαρένιας μελαγχολίας. Μιας μελαγχολίας για το χτες που χάθηκε για πάντα. Μιας μελαγχολίας για το αύριο που αλλιώς το φανταζόταν η ηρωίδα και διαφορετικά ενδεχομένως εξελίχθηκε για τις προσδοκίες μας ως αναγνώστη . Μιας μελαγχολίας για τους ίδιους τους ήρωες που προσπαθούν να εκλογικεύσουν και να συμφιλιωθούν με τις επιλογές τους αλλά εν τέλει βρίσκονται και οι ίδιοι εγκλωβισμένοι στις ιστορίες που σχεδίασε για κείνους η συγγραφέας τους και εκείνοι πλέον γίνονται μαριονέττες της λογοτεχνικής φαντασίας της.
Εν κατακλείδι, η Νινέτ είναι ένα βιβλίο, το οποίο διαβάζοντας το δε θα νιώσετε σοφότεροι αλλά ενδεχομένως να συναντήσετε εμπειρίες που σε διαφορετική περίπτωση θα ήταν μάλλον αδύνατον να φανταστείτε ότι μπορείτε να τις βιώσετε για να εξερευνήσετε τον εαυτό σας και μέσω της ενσυναίσθησης να επιτύχετε να τον «εμπλουτίσετε» μέσω αντίστοιχων αναγνωστικών εμπειριών. Η «Νινέτ» είναι ένα βιβλίο που αποτυπώνει μια εποχή που δυστυχώς έχει περάσει ανεπιστρεπτί όταν οι παραδοσιακές αξίες και η οικογένεια δεν ήταν θεσμοί νεκροί και πεθαμένοι αλλά ζωντανά κύτταρα μιας προοδευτικής κοινωνίας. Ένα βιβλίο ακόμη της Ζωρζ Σαρή που επιβεβαιώνει ότι η απουσία της σήμερα είναι ακόμη περισσότερο αισθητή για το νεανικό λογοτεχνικό κοινό.
Scattered Pages 