Ο Χαλαζίας διάβασε το βιβλίο «Όταν έκλαψε ο Νίτσε» του Irvin D. Yalom

Όταν οι θεμελιωτές της Ψυχανάλυσης και της Ψυχοθεραπείας δίνουν ραντεβού και ενώνουν τις δυνάμεις τους για να αναμετρηθούν με μια μυθολογική μορφή της γερμανικής Υπαρξιακής Φιλοσοφίας, τότε μια αναγνωστική πρόκληση γεννάται ικανή να αποσπά με κάθε αφορμή  τον αναγνώστη από την πραγματικό κόσμο και  να τον οδηγεί σε μια φανταστική  περιδίνηση προσώπων και συμβάντων προσανατολίζοντας τον με ασφάλεια στον προορισμό της αυτοπραγμάτωσης. Αν νομίζεις ότι υποφέρεις από αγχώδεις διαταραχές, «ανεξήγητες» κρίσεις πανικού, διαταραχές πρόσληψης τροφής, κατάθλιψη ή από κάποια ανεξερεύνητη νόσο της άγριας ζούγκλας του ψυχικού κόσμου, τότε ενδεχομένως οι άτυπες κοινωνικές συμβάσεις και τα ανεπίσημα κοινωνικά πρωτόκολλα δένονται σφιχτά σαν θηλιά γύρω από τον λαιμό σου και διαβάζοντας αυτό το best seller του Irvin Yalom ίσως να μπορέσεις να αποστασιοποιηθείς από τον εαυτό σου και να βουτήξεις στα δροσερά νερά της αυτοϊασης. Η βιβλιοθεραπεία είναι μια μέθοδος, η οποία βοηθά τον θεραπευτή και τον εξυπηρετούμενο στην ανάπτυξη της θεραπευτικής σχέσης και θα μπορούσαμε να διατυπώσουμε την θέση ότι το διαπραγματευόμενο αυτό βιβλίο συνιστά ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα βιβλιοθεραπείας.

Περίληψη από το Οπισθόφυλλο

Μέσα από μια σειρά συμφωνίες, ο μεγάλος Γερμανός φιλόσοφος ΦΡΗΝΤΡΙΧ ΝΙΤΣΕ και ο Αυστριακός γιατρός ΓΙΟΖΕΦ ΜΠΡΟΪΕΡ, ένας από τους πατέρες της ψυχανάλυσης, συναντιούνται στη Βιέννη το 19^ου αιώνα, σε μια εμπνευσμένη διαδικασία διπλής ψυχοθεραπείας. Σ’ αυτήν την περιπέτεια υπαρξιακής αναζήτησης δύο μοναδικών ανθρώπων εμπλέκονται ένας νεαρός ειδικευόμενος γιατρός ονόματι ΖΙΓΚΜΟΥΝΤ ΦΡΟΫΝΤ, μια θυελλώδης γυναίκα – ίνδαλμα ποιητών και ψυχιάτρων, η ΛΟΥ ΣΑΛΟΜΕ και μια σαγηνευτική ασθενής, η ΆΝΝΑ Ο., που στοιχειώνει την ψυχή του γιατρού της.

Ο διάσημος ψυχίατρος Irvin D. Yalom επινοεί στο μυθιστόρημα αυτό τη συνάντηση δύο ιστορικών προσώπων στη μητρόπολη των διανοητικών ζυμώσεων του 19^ου αιώνα, τη Βιέννη, δίνοντας μια ερμηνευτική εκδοχή της γέννησης της ψυχοθεραπείας και της σχέσης της με την υπαρξιακή φιλοσοφία. Η ψυχοθεραπευτική περιπέτεια που ξετυλίγεται κόβει την ανάσα καθώς αποκαλύπτει βήμα βήμα την ιαματική δύναμη της αληθινής σχέσης.  

Κριτική

Το «Όταν έκλαψε ο Νίτσε» είναι ένα βιβλίο αυτοβοήθειας με έναν ευφυή τίτλο προορισμένο μοιραία να εντυπωθεί στο μυαλό κάθε επίδοξου αναγνώστη. Δεν θα πρέπει να λησμονούμε ότι ο Νίτσε είναι ο δημιουργός του Υπερανθρώπου, από τον οποίο εμπνεύστηκε δυστυχώς ιδεολογικά το εθνικοσοσιαλιστικό κίνημα του Adolf Hitler και τον ενσωμάτωσε στο ιδεολογικό του οπλοστάσιο όπου σύμφωνα με αυτήν την θεώρηση ο άνθρωπος μεταξύ άλλων οφείλει και έχει την υποχρέωση να τιθασεύει τα συναισθήματα του. Ωστόσο, οι ιδέες του Νίτσε βρίσκονται σε τροχιά σύγκρουσης με τον κεντρικό πυρήνα της Ψυχοθεραπείας και της Ψυχανάλυσης και μέσα από την ρήξη την ιδεολογική που δημιουργείται, ο αναγνώστης αποκτά το προνόμιο να δοκιμάσει τις ιδέες και να έλθει σε επαφή με βασικά  αξιώματα  των επιστημών της  Ψυχολογίας και της Φιλοσοφίας.

Πρωταγωνιστής του βιβλίου είναι ο γιατρός Γιόζεφ Μπρόιερ. Ωστόσο, παρατηρούμε ότι η πλοκή του βιβλίου είναι πολυεπίπεδη. Σε πρώτο επίπεδο  ο γιατρός Μπρόιερ αλληλεπιδρά με τον Νίτσε. Ωστόσο, σε δεύτερο επίπεδο ο γιατρός Μπρόιερ αλληλεπιδρά με την αινιγματική Λου Σαλομέ και σε τρίτο επίπεδο βλέπουμε τις αλληλεπιδράσεις του γιατρού με τον νεαρό Σίγκμουντ Φρόυντ.  Οι τρεις αυτές ενότητες του βιβλίου ξεδιπλώνονται ταυτόχρονα και ο αναγνώστης διαβάζει ταυτόχρονα το νήμα τριών αυτοτελών ιστοριών που η πλοκή τους συνδέεται από έναν κοινό κορμό.

Η γλώσσα και το ύφος που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας είναι σμιλεμένα με τις τεχνικές της αφηγηματικής θεραπείας που υιοθετεί ως έμπειρος ψυχοθεραπευτής ο Irvin Yalom με αποτέλεσμα να κεντρίζουν το ενδιαφέρον και να οξύνουν περαιτέρω την περιέργεια του αναγνώστη. Ο Μπρόιερ που εμφανίζεται να συμμετέχει σε ένα πειραματικό παιχνίδι αποκάλυψης και αποφόρτισης της έντασης του Νίτσε εμπλέκεται σε μια διαδικασία διττής θεραπείας  ξεγυμνώνοντας στα μάτια του θεραπευόμενου του τις πιο μυχιες πτυχές της ζωής του και δίνοντας στην πραγματικότητα τα ηνία της θεραπείας και την εξουσία κατεύθυνσης και προσανατολισμού της στον ίδιο τον Νίτσε. Η αφηγηματική θεραπεία αποτελεί ένα κοινό ταξίδι θεραπευτή και θεραπευόμενου και καταφαίνεται μέσα από το βιβλίο αυτό ότι οι σχέσεις ισχύος και εξουσίας ανακατευθύνονται κυκλικά μεταξύ των δύο προσώπων χωρίς να αποκτούν μια μόνιμη και σταθερή δομή.

Συμπερασματικά, το βιβλίο αυτό του Irvin Yalom είναι ένα  μυθιστόρημα, το οποίο ενέχει αρκετά στοιχεία αυτοβοήθειας και προσωπικής ανάπτυξης για όποιον ενδιαφέρεται. Ενδεχομένως οι φοιτητές και οι σπουδαστές πανεπιστημιακών ακαδημαϊκών τμημάτων Φιλοσοφίας και Ψυχολογίας να το διαβάσουν με πολύ ζωηρό ενδιαφέρον και  ζήλο. Το «όταν έκλαψε ο Νίτσε» ανήκει στην κατηγορία των βιβλίων που μας πλημμυρίζουν ενθουσιασμό και μας χαρίζουν χρόνους εσωτερικής αταραξίας και πολύτιμες στιγμές βουβής περισυλλογής. Δεδομένου ότι ο Irviν  Yalom δεν επιστράτευσε στο έργο του αυτό μια στείρα εξιστόρηση μιας ονειρικής φανταστικής ιστορίας αλλά φρόντισε και ζωντάνεψε αρκετά την όλη αφήγηση του μυθιστορήματος του με αποτέλεσμα να διαβάζεται αρκετά ξεκούραστα και ο αναγνώστης να βρίσκει σε αρκετά σημεία του βιβλίου αυτού ένα ασφαλές καταφύγιο για να αγκυροβολεί τον γόνιμο αναστοχασμό του σε ένα απάνεμο λιμάνι σκέψεων και ιδεών αποδεικνύει ότι ο συγγραφέας του βιβλίου αυτού αποτελεί μια λογοτεχνική μεγαλοφυΐα. Ο Irvin Yalom παντρεύει αριστουργηματικά την τέχνη του λόγου με την αφηγηματική θεραπεία και το αποτέλεσμα που προκύπτει είναι μαγικό. Ίσως οι αναγνώστες αυτού του βιβλίου να θυμούνται συχνότερα να αφουγκράζονται τους χτύπους της ματωμένης καρδιάς τους από το  να κρύβουν το αγρίμι τους στα ερεβώδη βάθη των σπηλαίων τους.