Νευρωτικές εμμονές και απαγορευμένες ονειροπολήσεις. Βουρκωμένες εξομολογήσεις. Βαρύγδουπες αποκαλύψεις. Νευρωτικές μεταβιβάσεις. Απεγνωσμένα «εγώ». Εξουθενωτικές πρόβες συμφιλίωσης με τον προδιαγεγραμμένο θάνατο του συντονιστή μιας μακροχρόνιας ομάδας ψυχοθεραπείας. Ιδεολογικές ζυμώσεις και φιλοσοφικές αναμετρήσεις με φόντο τον Σόπεναουερ. Δύο παράλληλες ιστορίες που εξελίσσονται ταυτόχρονα. Από την μια η ζωή από τα παιδικά χρόνια μέχρι το γήρας του Σόπεναουερ και από την άλλη πλευρά τα απομνημονεύματα της ζωής μιας ομάδας ψυχοθεραπείας υπό τον συντονισμό ενός μελλοθάνατου ψυχοθεραπευτή. Ένα απόσταγμα σοφίας. Μια πυξίδα λογοτεχνική για κάθε αποπροσανατολισμένο ταξιδευτή της ζωής που ενδεχομένως αντικρίζει με τρόμο το χαμένο νόημα της ύπαρξης. Η αληθινή ύπαρξη ως μια γόνιμη μορφή αποχωρητισμού από την ζωή ή μια ύπαρξη με όχημα προσανατολισμού και κατεύθυνσης την ίδια την ζωή; Κομμένες προτάσεις και ανεξερεύνητα ερωτήματα. Ένα ακόμη βιβλίο αυτοβοήθειας στα χνάρια του «Όταν έκλαψε ο Νίτσε» σε αντεστραμμένο είδωλο από την ατομική ψυχοθεραπεία όπου ήταν γραμμένο για τον Νίτσε αλλά τώρα ειπωμένο με πρίσμα την ομαδική ψυχοθεραπεία.
ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ
«Ο Γιάλομ αποκαλεί συχνά τα βιβλία του «διδακτικά μυθιστορήματα», κι εδώ η ανάπλαση μιας ψυχοθεραπευτικής ομάδας εν δράσει είναι απόλυτα πειστική. […] Μια παράλληλη περιγραφή της ζωής του Σοπενάουερ φωτίζει του διανοητικούς θριάμβους και τις συναισθηματικές δυσκολίες του φιλοσόφου.»
Publishers Weekly, Νοέμ.2004
«Ο Γιάλομ συνεχίζει τη λογοτεχνική του περιδιάβαση στο χώρο της φιλοσοφίας και της ψυχοθεραπείας στήνοντας μια υπέροχη ιστορία γύρω απ’ τον τελευταίο χρόνο μιας ομαδικής ψυχοθεραπεία. […] Είναι μια συγκινητική επιχειρηματολογία γύρω απ’ το τέλος της ζωής, γερά θεμελιωμένη τόσο στην εμπειρία της μυθοπλασίας όσο και στη γνώση της φιλοσοφίας.»
Kirkus, 15 Νοεμ. 2004
«Η συγχώνευση φιλοσοφίας, ψυχιατρικής και λογοτεχνίας παράγει ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον και απολαυστικό μυθιστόρημα ιδεών. Ο Γιάλομ μας οδηγεί προς την αναπόφευκτη και – ασυνήθιστα συγκινητική – ψυχική απελευθέρωση με συναρπαστικά και πειστικά βήματα. Η καθαρότητα με την οποία παρουσιάζει τις διάφορες έννοιες είναι αξιοθαύμαστη, εκεί όμως που ξεπερνά κάθε προηγούμενο, είναι η περιγραφή των συγκινησιακών ιδιαιτεροτήτων.»
San Francisco Chronicle, 23 Ιαν. 2005
«Θαύμασα τη χάρη της γραφής του Γιάλομ, το κουράγιο με το οποίο κριτικάρει και σαρκάζει τον εαυτό του, τον υπέροχο τρόπο με τον οποίο παρουσιάζει τις σοφές του παρατηρήσεις γύρω απ’ την εμμονή, την ενοχή, το άγχος και τη θλίψη, και την ικανότητα του ν’ αποκαλύπτει την – κάποτε δύσκολα ανιχνεύσιμη – ανθρωπιά των χαρακτήρων του».
Washington Post, 23 Ιαν. 2005
«Ένα πολύ ξεχωριστό είδος μυθοπλασίας. Αντίθετα με τους λογοτέχνες, οι οποίοι αρνούνται οποιοδήποτε εξωλογοτεχνικό κίνητρο γράφοντας τα μυθιστορήματα τους, ο Γιάλομ παραμένει ακλόνητος στον διδακτικό του στόχο. Και παρά την πολύ διαδεδομένη παρανόηση, «διδακτικός» μπορεί να σημαίνει εξαιρετικά ενδιαφέρων. Ο ενθουσιασμός του Γιάλομ είναι μεταδοτικός, το δε χάρισμα του να παρουσιάζει σύνθετες έννοιες και θεωρίες με σαφή και γοητευτική πρόζα, τον κάνει εκλαϊκευτή με την υψηλότερη έννοια του όρου. Και είναι βέβαιο ότι ξέρει να αφηγείται μια ιστορία με τρόπο που να μην αφήνεις το βιβλίο απ’ τα χέρια σου».
Los Angeles Times, 8 Ιαν. 2005
«Ένα μυθιστόρημα ιδεών που εξερευνά με μεγάλη επιτυχία την απώλεια, τη σεξουαλική επιθυμία και την αναζήτηση νοήματος».
Library Journal, Νοέμ. 2004
Κριτική
Η Θεραπεία του Σόπεναουερ εκτυλίσσεται στην Αμερική και είναι ένα βιβλίο που αφορά την Ευρώπη. Ένας από τους γερμανούς πεσιμιστές φιλοσόφους ο Άρτουρ Σόπεναουερ είναι άθελα του ο ιθύνων νους μιας κακόγουστης ψυχοθεραπευτικής φάρσας. Ο συγγραφέας του βιβλίου «η τέχνη του να έχεις πάντα δίκιο» και ο εμπνευστής που με σαρκαστικό και ειρωνικό τρόπο αποκαλούσε τους άλλους ανθρώπους που δε εκτιμούσε ως «δίποδα» υποχρεώνεται δύο αιώνες σχεδόν αργότερα να εμπλακεί ως «αυθεντία μέσω αντιπροσώπου» σε ένα αυθεντικό πλαίσιο ομαδικής ψυχοθεραπείας. Τραγική ειρωνεία σε αυτήν την συνθήκη είναι ότι ο συντονιστής της έχει διαγνωστεί με καρκίνο που δεν μπορεί να ιαθεί και ο χρόνος ζωής του είναι πλέον περιορισμένος. Ένα βιβλίο που ο συγγραφέας με μεγάλη μαεστρία καταφέρνει να εκφράζει τις θέσεις δύο αντίθετων και αντίρροπων ρευμάτων και ο αναγνώστης να υπεισέρχεται σε βαθύ αναστοχασμό σε σχέση με την γνησιότητα και την θεμελίωση των επιχειρημάτων που εκφέρει o Yalom μέσα από τους χαρακτήρες του.
Ο συντονιστής της ομάδας υιοθετεί στοιχεία που τον κάνουν να μοιάζει ότι κινείται στην σφαίρα του απυρόβλητου. Βέβαια θα πρέπει να ανατρέξουμε και στο βιβλίο του Yalom «Το δώρο της Ψυχοθεραπείας», στο οποίο αναφέρει ότι οι θεραπευόμενοι για τον θεραπευτή τους είθισται και πρέπει να αποκτούν μια υπερμεγέθη εικόνα του προκειμένου να τον εξιδανικεύουν καθώς αναλαμβάνει να διαδραματίζει τον ρόλο του γονιού τους στην θεραπευτική τους σχέση.
Η γραφή του βιβλίου ρέει πολύ όμορφα στον αναγνώστη αν και οι συμπυκνωμένοι διανοητικοί συλλογισμοί που εμπεριέχονται σε αυτό σε καμία περίπτωση δεν θα μπορούσε να διαβαστεί χωρίς ενδοσκόπηση και εσωτερικό αναστοχασμό ή ανατροφοδότηση με συζήτηση με άλλους για τα θέματα που διαπραγματεύεται από τον αναγνώστη. Χωρίς όμως αυτό να σημαίνει και να σηματοδοτεί ότι το βιβλίο είναι δυσνόητο ή δυσανάγνωστο. Οι χαρακτήρες του βιβλίου είναι προσεκτικά καλογραμμένοι και οι διάλογοι τους παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον σε σχέση με τις δυναμικές των ομάδων όπως αναπτύσσονται.
Συμπερασματικά, η «Θεραπεία του Σόπεναουερ» είναι άλλο ένα εξαιρετικό βιβλίο υπαρξιακής ψυχοθεραπείας που αποτελεί και μια μικρή μορφή και έκφραση βιβλιοθεραπείας. Ένα δώρο που θα δίναμε σε όσους επιλέγουν ως τρόπο ζωής τον ασκητισμό και τον απομονωτισμό, προκειμένου να μπορέσουν να επαναδιαπραγματευτούν ενδεχομένως τις επιλογές τους. Χωρίς να επιθυμούμε να γίνουμε ιερόσυλοι θα ήταν ένα ωφέλιμο δώρο σε όσους ιερωμένους επιλέγουν μακριά από τα εγκόσμια να συμβουλέψουν και να καθοδηγήσουν την ζωή του «ποιμνίου» τους.
Scattered Pages 